"Türkiye-İran Tarım Alanında İşbirliği Toplantısı", Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde (TOBB) gerçekleştirildi.

Bakan Yumaklı, buradaki konuşmasında, İran ile son yıllarda artan karşılıklı üst düzey ziyaretlerin, birbirine komşu ve dost olan iki ülke arasındaki ilişkileri her bakımdan daha ileri seviyeye taşıdığını bildirdi.

Çok boyutlu ve kapsamlı hale gelen ilişkilerin, ekonomik ve ticari alanda da güçlenerek devam ettiğine işaret eden Yumaklı, "Sayın Cumhurbaşkanlarımızın belirttiği gibi, Türkiye olarak, İran ile ikili ticaret hacmimizin 30 milyar dolarlık hedefe ulaşması için işbirliği alanlarını çeşitlendirmeye büyük önem veriyoruz" diye konuştu.

Yumaklı, bu kapsamda ticaretin çok önemli bir payı olan tarım alanında da çalışmaları hızla sürdürdüklerini belirterek, bu ülkeyle tarım alanında ilk iş forumunu 2016'da gerçekleştirdiklerini anımsattı.

"TEK TARAFLI YAPTIRIMLARI TASVİP ETMİYORUZ"

Bugüne kadar ülkelerin potansiyellerinden çeşitli sebeplerle yeterince istifade edemediklerine dikkati çeken Yumaklı, şöyle devam etti:

"Ticaret ve yatırımlar başta olmak üzere ilişkilerimizi halklarımızın refahını artıracak şekilde ileriye taşıma irademizi koruduk. 2012'de yaklaşık 22 milyar dolara ulaşan ikili ticaret hacmimiz son yıllarda kayda değer oranda gerilemiştir. Bunun temel nedeni İran'a uygulanan yaptırımlar ve Kovid-19 salgını olmuştur. Salgın geride bırakılmış olmakla birlikte, yaptırımların ticareti engelleyici etkileri maalesef halen sürmekte. Türkiye olarak buradaki tutumumuzu koruyoruz. Tek taraflı yaptırımları tasvip etmediğimizi, bu tür baskı araçlarına başvurulmasının amaca hizmet etmediğini her zaman dile getirdik. Sayın Cumhurbaşkanı'mızın da her zaman dile getirdiği gibi yaptırımlar nedeniyle komşumuz İran ile ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sonlandırmadık, bundan sonra da sonlandırmayacağız. Mevcut durumda yaptırımlar, İran ile iş ilişkilerimizde özellikle bankacılık sisteminden kaynaklanan sorunlara yol açıyor. Bu ve benzeri sorunların kısa zamanda çözüme kavuşturulmasını ümit ediyoruz."

Yumaklı, ülkelerin 2023'te ticaret hacminin 5,5 milyar dolar seviyelerinde gerçekleştiğinin bilgisini vererek, bu hacmin yaklaşık yüzde 16,6'sının tarımsal üründen kaynaklandığını söyledi.

Geçen yılın ilk 10 aylık döneminde tarımsal ticaret hacminin bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 30 civarında artış göstererek, 854 milyon dolar seviyelerine yükseldiğini anlatan Yumaklı, bu durumun tarımın ülkelerin işbirliğinde ne kadar önemli bir paya sahip olduğunu gösterdiğini bildirdi.

Yumaklı, Türkiye ve İran arasında imzalanmış Tercihli Ticaret Anlaşması'nın 1 Ocak 2015 tarihinden beri yürürlükte olduğunu belirterek, "Bugün geldiğimiz noktada, tarımsal ticaretin artırılması ve çeşitlendirilmesi için hem ticaret anlaşmalarını hem teknik düzeyli anlaşmalarımızı hem de bugün gerçekleştirdiğimiz gibi iş forumlarını etkin şekilde kullanmalıyız" değerlendirmesinde bulundu.

Bu forumun ilk yapıldığı 2016'dan bugüne tarımsal ticaret hacminin neredeyse yüzde 100'e yakın bir seviyede artış gösterdiğine vurgu yapan Yumaklı, "Bu da bizlere sektörün birbirini tanımasının ve temas etmesinin ne kadar önemli olduğunu, ne kadar önemli bir olaya imza attığımızı bir kez daha göstermiştir" diye konuştu.

"TARIM ALANINDA ORTAK YATIRIMLARIMIZ ARTIŞ GÖSTERECEK"

Yumaklı, Türkiye'nin bir tarım ülkesi olduğunu, iş gücünün yüzde 16'sının geçimini tarımla sağladığını dile getirerek, Türkiye'nin 700'ü aşkın ürün kategorisinde 200 ülkeye tarımsal ihracat gerçekleştirdiğini belirtti.

Türkiye'nin özellikle meyve, sebze, değirmencilik ürünleriyle kuru meyve ve kuru yemiş ihracatında dünyada önemli bir paya sahip olduğunu anlatan Yumaklı, şunları kaydetti:

"Buğday unu, mısır nişastası, kiraz, limon, mandalina, şeftali, fındık, kuru üzüm, antepfıstığı, incir, kestane, ayva ve kuru kayısı gibi ürünlerde dünya ihracatında ilk sıralarda yer almaktayız. Domates, biber, mercimek, bezelye, patlıcan ve fasulye ihracatında da dünyada önemli bir paya sahibiz."

Bakan Yumaklı, Türkiye'nin, gıda işleme teknolojilerini etkin ve verimli bir şekilde kullanabildiğine işaret ederek, makarna, kanatlı mamulleri, elma suyu, yumurta ürünleri, maya ve tütün gibi ürün gruplarında da ülkenin dünyada ilk 3 sırada yer aldığını söyledi.

Türkiye ve İran'ın, yakın coğrafyalarda olmaları sebebiyle benzer iklim ve toprak yapısına sahip iki ülke olduğunu ifade eden Yumaklı, ticarette karşı durmanın, ülkelerin pazar payını ve rekabet gücünü azaltacağını söyledi.

Yumaklı, ortak olmanın, eşgüdüm halinde çalışmanın ve 3. ülke pazarlarına entegre olmanın daha doğru bir hamle olacağını vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:

"İkili ticari ve ekonomik ilişkilerimizin bir boyutunu da karşılıklı yatırımlar oluşturmaktadır. İki ülke ticaretinin daha da gelişmesi için karşılıklı yatırımın teşvik edilmesi ve ticaretin önündeki engellerin kaldırılması gerektiğinin farkındayız. Ülkemizin İran'da yaklaşık 2 milyar dolar yatırımı bulunmakta, ülkemiz şirketlerinin yatırımlarının İran ekonomisine önemli katkıları da var. Bugüne dek İran'da 4,6 milyar dolar değerinde 56 proje üstlenen firmalarımız, barajdan konut projelerine, kara yollarından turistik ve kültürel tesislere kadar pek çok başarılı proje gerçekleştirmiştir. İnanıyorum ki tarım alanında ortak yatırımlarımız da bugün gerçekleştirdiğimiz forumlar vesilesiyle tesis edilecek ve artış gösterecektir."

İran ile ticaretin gelişmesi için sınır bölgelerindeki faaliyetlere ve buralardaki altyapıya önem atfettiklerini anlatan Yumaklı, "Sınır illerimizin ekonomik kalkınmasını artırmak ve İran ile sınır ticaretimizin daha aktif olması için ülke olarak çalışmalarımız devam ediyor. Sadece ürün ticareti değil aynı zamanda tarımsal ekipman, bunların kurulumu, modernizasyonu, sera inşası gibi pek çok alanda ülkemizde önemli bir işbirliği alanı olduğuna inanıyorum" şeklinde konuştu.

"TARIM SEKTÖRÜNDE İŞBİRLİĞİNİ GELİŞTİRMEK EN ÖNEMLİ POLİTİKALARIMIZ ARASINDA"

İran Tarım Seferberliği Bakanı Gholamreza Nouri de Gazze ve Lübnan'da yaşananlara dikkati çekerek, "Bu bölgelerdeki insanların gıda güvenliğinden endişe duyuyoruz. İnşallah bir an önce tüm etkili ülkelerin ortak çabalarıyla zalimlerin zulmü ve bu krizler son bulsun" dedi.

​​​​​​​Tarım sektöründe iki ülkenin birbirini tamamlayabilecek koşullara sahip olduğuna işaret eden Nouri, "Tarım sektöründe işbirliğini geliştirmek en önemli politikalarımız arasında yer almaktadır. İki ülke arasında 5 yıllık süreçte gıda ve tarım ürünleri ticaretinin 5 milyar dolar seviyesine çıkarılması için çalışacağız. Ayrıca, tarım sektöründe her alanda işbirliği yapmaya planlıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar da gıda ürünleri ve tarım alanlarında ticari ilişkilerin daha da güçlendirilmesi gereken bir dönemde olunduğuna vurgu yaparak, "Türkiye küresel tarım ticaretinde önemli bir aktör konumunda. İki ülke arasındaki tarımsal ticaret son yıllarda önemli bir ivme kazandı. İran'a ihracatımızın yaklaşık 4'te 1'ini tarım ürünleri oluşturuyor" ifadelerini kullandı.

TOBB Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz da iki ülke arasındaki ilişkilerin önemli işbirliği fırsatları sunduğunu belirterek, "Önümüzdeki dönemde TOBB ve İran Odası arasında kurulacak ikili odada tarım alanına özel bir önem vereceğiz. Tarım sektörü ülkelerimiz arasında işbirliği potansiyeli olan ana sektörler arasında yer almaktadır" dedi.

Açılış konuşmalarının ardından iki ülke arasında tarım alanına dair işbirliği sözleşmeleri imzalandı.