Avrupa’da toplam kapasitesi yaklaşık 110 milyar metreküp olan doğal gaz depolarının doluluk oranı Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle her geçen gün eriyor. “Gas Infrastucture Europe” ve Avrupa Komisyonu verilerine göre Avrupa yılda yaklaşık 400 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor. Tükettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan ithal eden Avrupa, Rusya’nın Ukrayna ile savaşı nedeniyle sekteye uğrayan doğal gaz akışı nedeniyle alternatif çözümler ararken, Kuzey Akım boru hatlarındaki patlamalar yüzünden gaz akışı tamamen durdu.

AB BEŞLİSİ ZORDA

AB, 26 Temmuz’da enerji arz güvenliğini artırmak amacıyla bu kış doğal gaz talebini gönüllü olarak yüzde 15 azaltmak konusunda anlaşmaya vardı. Ancak, üye ülkelerin 31 Mart 2023 tarihine kadar doğal gaz taleplerini düşürmesi bekleniyor. AB üyesi ülkelerden 18’inin depolama tesisi bulunuyor. Her geçen gün daha da azalan depolardaki gaz miktarı Avrupa’yı kara kara düşündürüyor. Yıllık 92 milyar metreküp doğal gaz tüketen Almanya krizden en çok etkilenen ülkelerin başında yer alıyor. Ardından 71 milyar metreküp ile İtalya, 44 milyar metreküp ile Hollanda, 40 milyar metreküp ile Fransa ve 22 milyar metreküp tüketimle Polonya geliyor.

LNG OLDUKÇA PAHALI

Rusya doğal gazından mahrum kalan Avrupa bir enerji kriziyle karşı karşıya. Kuzey Akım’daki kesintilerin Rus gaz sevkiyatlarının bir yıl öncesine göre %89 düştüğü anlamına geliyor. Ukrayna’dan Slovakya’ya, Karadeniz’den Türkiye’ye ve oradan da AB üyesi Bulgaristan’a geçen bir boru hattıyla Avrupa’ya hâlâ bir miktar Rus gazı akıyor. Avrupa’nın önünde, ABD’den gemi ile gelen LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) sevkiyatı, Norveç ve Azerbaycan’dan daha fazla boru hattı ile gaz tedariki gibi alternatif bulunuyor. Ancak LNG, boru hattı gazından çok daha pahalıya mal oluyor. Bu sebeple de maliyetlerin daha da artması bekleniyor.

AVRUPA ALTERNATİF ARIYOR

Gaz krizini aşmak ve kışı hasar almadan atlatmak için birçok alternatif arayan Avrupa’nın önündeki en büyük fırsat olarak Türkiye bulunuyor. Enerjide Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmak için çalışan Avrupa hükûmetleri, aradığı çözümü Hazar gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktaran Güney Gaz Koridorunu (GKK) genişletmekte buldu. Avrupa Komisyonu temmuzda bu konuda bir taslak metin hazırladı. 2008 yılında başlayan Hazar ve Orta Doğu bölgelerinden Avrupa’ya doğal gaz tedarik rotası oluşturma projesinin değeri 45 milyar dolar. Azerbaycan-Avrupa arasındaki güzergâh; Güney Kafkasya (Bakü,Tiflis Erzurum) Boru Hattı, Trans-Anadolu Boru Hattı (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı’ndan (Türkiye, Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden Adriyatik Denizi’ne, oradan İtalya’nın güneyine ve Avrupa’ya) uzanıyor.

KİLİT HAT TANAP

AB’nin krizden kurtulmak için kapısını çaldığı Azerbaycan’ın gazını taşıyan Trans Anadolu doğal gaz Boru Hattında (TANAP) Türkiye köprü ülke konumunda. Avrupa’ya halen kesintisiz gaz taşıyan tek hat ise TürkAkım Boru Hattı. Avrupa, enerjide yaşadığı krizi Hazar gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyan TANAP’la çözmeyi planlıyor. AB ile Azerbaycan, yıllık 8 milyar metreküplük doğal gaz sevkiyatını, 2027 yılında 20 milyar metreküpe çıkarma konusunda anlaşmaya vardı. AB’nin TANAP’a yönelmesi, gelişmiş altyapısı ile ana güzergâh Türkiye’nin, enerji arzının güvenliği konusunda sahip olduğu kilit rolü bir kez daha tescilledi.

PUTİN: AB, TÜRKİYE’YE MİNNETTAR OLMALI

Türkiye, Avrupa için en gerçekçi alternatif olan Azerbaycan gazının taşınmasında kilit rol oynarken, hâlihazırda TürkAkım hattındaki gaz akışının kesintisiz sürmesi noktasında önemli bir pay sahibi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Soçi’de bir görüşme gerçekleştiren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Avrupa’nın Rusya’dan kesintisiz doğal gaz akışı dolayısıyla Türkiye’ye minnettar olması gerektiğini söylemişti. TürkAkım doğal gaz Boru Hattı üzerinden ilk 2 yılda Türkiye’ye 18 milyar metreküp, Avrupa’ya 16,8 milyar metreküp gaz akışı sağlandı. TANAP ve Avrupa’ya uzanan TAP üzerinden ise 2018’den bugüne kadar 30 milyar metreküpten fazla gaz taşındı.

ABD İHRACATININ YÜZDE 60’I AVRUPA’YA

ABD doğal gazını Avrupa’ya satarak büyük kârlar elde ediyor. ABD, geçen yıla göre AB’ye sattığı sıvılaştırılmış doğal gaz miktarını oldukça artırdı. Verilere göre ABD ihracatının %60’ını Avrupa’ya yapıyor. Bir gemi dolusu LNG’nin 60 milyon dolar maliyetle denize açıldığını ancak Avrupa’da 275 milyon dolara alıcı bulduğunu belirten Avrupalı analistler bunu maliyetleri artıran bir çılgınlık olarak görüyor. Avrupa’nın doğal gaz piyasasına ilişkin yayınlanan son raporda; ABD sıvılaştırılmış doğal gazının (LNG) Avrupa’nın enerji güvenliğini güçlendirmesine yardımcı olacağının altı çizildi.